Realizacja zadań związanych z sprawami społecznymi, rodziną oraz zdrowiem stanowi odzwierciedlenie działań podejmowanych na podstawie polityk programów i strategii przyjętych przez władze Kluczborka. Do najważniejszych z nich należą:
Program "Kluczbork dla rodziny +";
Program "Gmina Kluczbork dla Seniora";
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kluczbork na lata 2022-2027;
Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii dla Gminy Kluczbork na lata 2023-2024;
Program wsparcia leczenia niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego – In Vitro dla mieszkańców gminy Kluczbork w latach 2024-2026;
Powiatowy Program Profilaktyczny "Szczepienia przeciw meningokokom".
Dokładniejszy opis wskazanych powyżej programów znajduje się w części raportu poświęconej Realizowanym Politykom, Programom i Strategiom.
Aktualny poziom wydatków na pomoc społeczną i wsparcie dla rodziny w 2024 r. wiąże się z kontynuowaniem działań Gminy Kluczbork związanych ze wsparciem materialnym dla mieszkańców.
Na wzrost poziomu wydatków miała wpływ m.in. ustawa o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia cen energii elektrycznej, gazu ziemnego i ciepła systemowego z 23 maja 2024 r.
Na rosnącą tendencję wpłynęło również przedłużenie kolejnych regulacji wspierających polskie rodziny w postaci dodatku osłonowego niwelującego koszty energii, gazu i żywności, który w 2024 r. charakteryzował się większą kwotą wydatkowaną z budżetu gminy na ten cel niż w roku poprzednim.
Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.
Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie tym sytuacjom przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienia im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka.
Zakres pomocy społecznej obejmował zadania określone w ustawie o pomocy społecznej. Ośrodek Pomocy Społecznej wykonywał także zadania wynikające z innych aktów prawnych m.in. z ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, ustaw o dodatku osłonowym, elektrycznym czy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy.
Obecna struktura organizacyjna Ośrodka Pomocy Społecznej jest odpowiedzią na diagnozowane na przestrzeni wielu lat potrzeby środowiska lokalnego, określone w oparciu o analizę i ocenę występujących zjawisk, powodujących zapotrzebowanie na różne formy wsparcia.
Łącznie na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej w 2024 r. OPS wydatkował 34.447.769,30 zł, z czego 16.394.816,62 zł wydatkowano na zadania własne i pochodziła z następujących źródeł: budżet gminy, dofinansowanie UW oraz Fundusz przeciwdziałania COVID-19.
Źródłem finansowania zadań realizowanych przez OPS są:
środki własne gminy,
dotacje do zadań własnych,
oraz dotacje do zadań zleconych.
W trakcie 2024 r. OPS kompleksowo realizował zadania własne oraz zadania zlecone z zakresu pomocy społecznej. Dodatkowo, pozyskano środki oraz inne świadczenia ze źródeł zewnętrznych, tj. w ramach programów "Posiłek w szkole i w domu", "Asystent rodziny", "Korpus Wsparcia Seniorów", czy "Opieka 75+". Ponadto, w ramach prowadzonej działalności statutowej OPS w swojej bieżącej pracy realizował projekty socjalne i działania środowiskowe, m.in. prowadzenie Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy Domowej.
Wartość wypłaconych świadczeń społecznych
Wydatki na bieżące utrzymanie OPS
Wartość zadań związanych z usługami opiekuńczymi
Najczęściej występującymi powodami korzystania z pomocy społecznej w Kluczborku w 2024 r. były ubóstwo, długotrwała lub ciężka choroba oraz niepełnosprawność. Należy przy tym zaznaczyć, że rodzina mogła korzystać z pomocy z powodu różnych przesłanek jednocześnie (ta sama rodzina mogła być ujęta w tabeli przy kilku pozycjach). Aby uzyskać pomoc ze strony OPS rodzina lub osoba ubiegająca się o pomoc musi spełnić co najmniej dwie przesłanki tj. po pierwsze dochód osoby lub rodziny nie może przekroczyć kryterium ustawowego, po drugie musi wystąpić co najmniej jedna przesłanka, o której mowa w ustawie o pomocy społecznej.
Ośrodek Pomocy Społecznej wspiera osoby, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej. Dla porównania warto dodać, że powody korzystania z pomocy społecznej były podobne do występujących rok wcześniej.
W 2024 r. świadczeniami pieniężnymi objęto 358 rodzin, a niepieniężnymi 216 rodzin.
Pracę socjalną świadczono wobec 565 rodzin.
OPS w Kluczborku realizował dożywianie w ramach wieloletniego programu rządowego „Posiłek w szkole i w domu” poprzez finansowanie posiłków dzieciom do czasu podjęcia nauki w szkole podstawowej oraz uczniowie do czasu podjęcia nauki w szkole ponadpodstawowej lub szkoły ponadgimnazjalnej. Adresatami programu są również oraz osoby dorosłe, starsze, chore i niepełnosprawne.
Pomocą w zakresie posiłku w ramach Programu w 2024 r. objętych było:
47 dzieci do czasu podjęcia nauki w szkole podstawowej,
99 uczniów do czasu ukończenia szkoły ponadpodstawowej lub szkoły ponadgimnazjalnej,
60 osób dorosłych.
Koszt realizacji programu w 2024 r. wyniósł 382.400 zł (środki własne w wysokości 150.060 zł).
Pomoc w formie usług opiekuńczych przysługuje osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona. Usługi mogą być przyznane również osobie, która ma rodzinę, a rodzina czy wspólnie zamieszkujące osoby nie mogą takiej opieki zapewnić.
W 2024 r. usługami opiekuńczymi objęto 91 osób. Usługi świadczyło 12 opiekunek przez okres 12 miesięcy, wykonano 12.834 godzin usług opiekuńczych. Wykonanie na realizację ww. usług wyniosło 1.262.285,54 zł.
W 2024 r. specjalistycznymi usługami opiekuńczymi objęto 1 osobę realizując 200 godzin usług specjalistycznych. Na specjalistyczne usługi opiekuńcze wydatkowano kwotę 7.437,00 zł.
Od listopada 2019 r. udzielaniem schronienia osobom bezdomnym przebywającym na terenie Gminy Kluczbork zajmuje się Ośrodek Pomocy Społecznej, który prowadzi Ogrzewalnię. Z usług w/w placówki mogą korzystać zarówno bezdomne kobiety jak i bezdomni mężczyźni, a jej siedziba znajduje się w Kluczborku przy ul. Zamkowej 6.
Ogrzewalnia jest czynna codziennie w okresie zimowym tj. od stycznia do kwietnia i w okresie od października do grudnia danego roku, w godzinach od 18.00 do 8.00 (14 godzin). Placówka posiada 20 miejsc.
Z ogrzewalni w 2024 r. skorzystało 27 osób. Łącznie kwota udzielonych świadczeń 94.081 zł.
W 2024 r. asystenci rodziny współpracowali z 53 rodzinami przeżywającymi trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych z terenu Gminy Kluczbork. W OPS w Kluczborku zatrudnionych było 2 asystentów rodziny.
Dotacja z Funduszu Pracy na zadanie „Asystent rodziny” – 45.714,60 zł.
Celem programu jest poprawa dostępności do usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych usług opiekuńczych, dla osób w wieku 75 lat i więcej.
Wsparciem objęto 54 mieszkańców gm. Kluczbork.
Dofinansowanie programu w 2024 r. wyniosło 137.466,00 zł.
Celem programu jest zapewnienie wsparcia seniorom gminy Kluczbork, w wieku 65 lat i więcej przez świadczenie usług wynikających z rozeznanych potrzeb, wpisujących się we wskazane w programie rządowym „Korpus Wsparcia Seniorów”.
Wsparciem objęto 99 mieszkańców gm. Kluczbork. Celem modułu II programu jest sprawowanie opieki na odległość nad seniorami poprzez zakup usług całodobowego monitoringu przez centrum monitoringu.
Wartość całkowita programu (Moduł i i Moduł II) wyniosła 62.936,05 zł (dofinansowanie: 50.257,45).
Dodatki mieszkaniowe stanowią formę pomocy dla osób, które nie są w stanie pokryć wydatków związanych z utrzymaniem mieszkania.
W 2024 r. na pomoc w formie dodatku mieszkaniowego wydatkowano 1.079.285,01 zł. Wydano 667 decyzji przyznających świadczenie.
Dodatek osłonowy jest zadaniem zleconym realizowanym z środków budżetu państwa.
W 2024 r. skorzystało z tej formy pomocy 1.526 gospodarstwa domowych. Kwota wypłaconych dodatków osłonowych wyniosła 509 .24,25 zł.
Dodatek był realizowany w drugim półroczu 2024 r. Przy wypłacie świadczenia obowiązywało kryterium dochodowe.
W 2024 r. wypłacono bony energetyczne dla 1.692 gospodarstw domowych. Kwota wypłaconych bonów wyniosła 630.574,35 zł.
Przyznawanie i wypłatę refundacji podatku VAT za dostarczanie paliw gazowych reguluje ustawa o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu.
W 2024 r. rozpatrzono pozytywnie 217 wniosków. Kwota wypłaconych dodatków wyniosła 100.514 zł.
Dodatkowe działania podejmowane w związku ze wsparciem rodzin, osób starszych i osób z niepełnosprawnością
Zasiłki stałe
W 2024 r. z zasiłków stałych skorzystały 143 osoby, wypłacono łącznie kwotę 1.153.929 zł.
Zasiłki okresowe
W 2024 r. z tej formy pomocy skorzystały 218 osoby (198 rodzin), wydatkowano – 578.209 zł.
Zasiłki celowe
Liczba osób, którym przyznano świadczenie w 2024 r. wyniosła 301 osób, w tym: zasiłki celowe specjalne 94 osoby. Ogółem na wypłatę świadczeń celowych wydatkowano kwotę 225.996 zł, w tym specjalne zasiłki celowe na kwotę 58.677 zł.
Sprawienie pogrzebu
Wydatki w 2024 r. na sprawienie pogrzebu wyniosły 9.060 zł.
Pobyt w Domach Pomocy Społecznej
W 2024 r. Ośrodek dofinansował bądź pokrył koszty pobytu w DPS dla 91 osób, realizując 954 świadczeń. Łączny koszt pobytu osób skierowanych do DPS wyniósł 3.618 195,30 zł.
Praca socjalna
W 2024 r. pomocą w formie pracy socjalnej objęto ogółem 565 rodziny, natomiast wyłącznie w postaci pracy socjalnej objętych zostało 186 rodzin.
Mieszkanie Chronione
Na terenie Gminy Kluczbork funkcjonowały dwa mieszkania chronione prowadzone przez OPS w Kluczborku. W 2024 r. z niniejszej formy pomocy skorzystały 6 osób. Łącznie na utrzymanie mieszkań chronionych wydatkowano 24.570,11 zł.
Ośrodki Wsparcia
Udzielanie pomocy w ośrodkach wsparcia, następuje poprzez przyznanie tymczasowego miejsca w schronisku dla osób bezdomnych. Liczba osób, za które Gmina pokrywała koszty pobytu w schroniskach za 2024 r. wyniosła 18 osób. Łączna kwota zrealizowanych świadczeń wynosi 154.810 zł.
Piecza zastępcza
Liczba dzieci umieszczonych w 2024 r. w rodzinach zastępczych - 55, natomiast w Placówkach Opiekuńczo-Wychowawczych - 21.
Placówka Wsparcia Dziennego
Świetlica terapeutyczno – wychowawcza „Parasol” przeznaczona jest dla 60 dzieci i młodzieży, w wieku od 6 do 17 lat. W 2024 r. w zajęciach świetlicy uczestniczyło średniomiesięcznie 48 dzieci i młodzieży.
Przeciwdziałanie przemocy domowej
Ograniczenie skali zjawiska przemocy w rodzinie oraz skutków jej stosowania poprzez tworzenie jednolitego systemu przeciwdziałania przemocy. Rodzinom i dzieciom funkcjonujących w rodzinach objętych Procedurą „Niebieska Karta” udzielano profesjonalnego wsparcia (psychologicznego, pedagogicznego, prawnego, medycznego, socjalnego i zawodowego) jak również podejmowano szereg działań interwencyjnych i profilaktycznych.
Ogólnopolska Karta Dużej Rodziny
Karta przewiduje system zniżek dla rodzin zarówno w instytucjach publicznych, jak i na usługi oferowane przez podmioty prywatne. W 2024 r. przyjęto i zrealizowano 136 wniosków o wydanie Karty Dużej Rodziny.
Gminna Karta Kluczbork dla Rodziny+
W 2024 r. wydano 353 kart dla osób uprawnionych do skorzystania z programu „Kluczbork dla rodziny +”.
Zaświadczenia do Programu „CZYSTE POWIETRZE”
W 2024 r. OPS w Kluczborku wydał 175 zaświadczeń.
Na terenie gminy funkcjonuje Środowiskowy Dom Samopomocy w Kluczborku z filią w Kuniowie. Obszarem działania jest powiat kluczborski. Ośrodek finansowany jest z budżetu państwa w ramach zadań zleconych oraz środków własnych gminy.
ŚDS posiada dwa odrębne budynki. Ośrodki ogółem posiadają 86 miejsc dotowanych, w tym w Kluczborku 36, natomiast w Kuniowie 50. Uczestnicy z terenu Gminy Kluczbork na zajęcia dowożeni są 2 samochodami, będącym na wyposażeniu ŚDS oraz busem z Administracji Oświaty w Kluczborku (koszt dowozu pokrywany jest ze środków gminy).
W filii w Kuniowie w zajęciach uczestniczą osoby z zespołami otępiennymi w tym z chorobą Alzheimera oraz osoby w dużym stopniu samodzielne, które przygotowywane są m.in. do podjęcia rehabilitacji zawodowej. W Kluczborku w zajęciach uczestniczą osoby o znacznych deficytach psychofizycznych. W ciągu roku objęto wsparciem 38 osób ze sprzężoną niepełnosprawnością i spektrum autyzmu.
Celem domu jest usamodzielnianie uczestników poprzez uczenie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, zwłaszcza kształtowanie umiejętności zaspakajania podstawowych potrzeb życiowych i umiejętności społecznego funkcjonowania, motywowanie do aktywności zawodowej, leczenia i rehabilitacji. Aby osiągnąć cel prowadzone jest postępowanie wspierająco – aktywizujące, w szczególności poprzez organizację szerokiego zakresu treningów oraz pomocy w sprawach życia codziennego.
Działania podejmowane w 2024 r. przez pracowników Środowiskowy Dom Samopomocy w Kluczborku pozwoliły na realizację wyznaczonego planu pracy oraz harmonogramu imprez integracyjnych. Zapewniono systematyczny dostęp do terapii zajęciowej oraz treningów poprawiających funkcjonowanie podopiecznych obejmujące różne obszary życia:
z zakresu funkcjonowania w codziennym życiu,
z zakresu komunikacji i umiejętności interpersonalnych,
z zakresu umiejętności spędzania czasu wolnego,
terapia zajęciowa,
edukacja zdrowotna,
poradnictwo psychologiczne,
rehabilitacja ruchowa,
zajęcia edukacyjno-poznawcze,
pomoc w załatwianiu spraw urzędowych,
współpraca z rodziną,
przygotowanie do podjęcia zatrudnienia,
integracja uczestników.
Stan liczebny uczestników na dzień 01.01.2024 r. wynosił 90 osób. Na dzień 31.12.2024 r. liczba uczestników wynosiła 91 osób. W ciągu roku 2024 wsparciem objęto 102 osób.
Działalność bieżąca placówki finansowana jest ze środków pochodzących z budżetu państwa (zadania zlecone - 2.885.346,29 zł) oraz ze środków samorządu terytorialnego (zadania własne - 262.584,99 zł).
Wydatek inwestycyjny w kwocie 27.398,25 zł dotyczył montażu systemu klimatyzacji z wbudowaną pompą ciepła powietrze-powietrze w budynku filii Środowiskowego Domu Samopomocy w Kluczborku z filią w Kuniowie celem filtracji powierza oraz zapewnienia bezpiecznych warunków podczas upałów 50 uczestnikom Środowiskowego Domu Samopomocy, tym osobom starszym przebywającym na zajęciach wspierająco-aktywizujących.
Szczegółowe dane dotyczące udzielanej pomocy, zostały przedstawione w Sprawozdaniu z Działalności Środowiskowego Domu Samopomocy za rok 2024.
Działania OPS z zakresu wspierania rodziny dotyczyły również kontynuacji pomocy obywatelom Ukrainy. Wsparcie realizowane w ramach ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, realizowano z Funduszu Pomocy.
wykaz działań podjętych przez OPS
Od lutego 2022 r. z uwagi na wybuch konfliktu zbrojnego na Ukrainie, Ośrodek Pomocy Społecznej realizował zadania z ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Uchodźcy z Ukrainy, którzy uzyskali status „UKR” mają prawo do korzystania między innymi z:
świadczeń z pomocy społecznej,
świadczeń rodzinnych,
oraz innych wynikających w ww. ustawy.
Poza realizacją przysługujących obywatelom Ukrainy świadczeń, pracownicy Ośrodka angażowali się w różne akcje prowadzone na rzecz rodziny i osób znajdujących się w trudnej sytuacji.
Ochrona zdrowia to sektor, który często nie charakteryzuje się wysokimi wydatkami, ale pomimo tego, zakres realizowanych zadań pozostaje zróżnicowany. Podstawowe obowiązki gminy w tym zakresie zostały zawarte w ustawie o samorządzie gminnym, która wskazuje, iż zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, wśród których uwzględnia się m.in. sprawy ochrony zdrowia. Jednakże szczegółowe kompetencje określają także inne akty prawne, w szczególności ustawy, które dotyczą przedsięwzięć związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz przeciwdziałaniem narkomanii.
Corocznym przedsięwzięciem realizowanym przez gminę były zadania określone w ramach programu rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii. W założeniu uwzględniał on tworzenie warunków przeciwdziałających problemom związanym z uzależnieniami i przemocą w rodzinie, a także działania na rzecz ograniczenia dostępności do alkoholu oraz profilaktykę uzależnień zarówno wśród dzieci, młodzieży, jak i dorosłych.
Łączne wydatki w ochronie zdrowia w 2024 r. wyniosły ponad 1,4 mln zł, w tym najwyższą kwotę wydatkowano w zakresie przedsięwzięć dotyczących profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. W głównej mierze skupiały się one na zwiększeniu dostępności do instytucji wspomagających proces leczenia oraz rehabilitacji osób nadużywających substancji psychoaktywnych i ich rodzin, a także na poprawie skoordynowanych działań profilaktycznych, informacyjnych, edukacyjnych i szkoleniowych. Pozwoliło to m.in. na zapewnienie funkcjonowania Świetlicy Terapeutyczno-Wychowawczej "Parasol".
W 2024 r. kontynuowane były działania związane z realizacją programów ochrony zdrowia w zakresie:
szczepień profilaktycznych przeciwko Meningokokom Grupy C dla dzieci sześcioletnich zamieszkałych na terenie powiatu Kluczborskiego; wykorzystana kwota dotacji to 16.799 zł,
programu Wsparcia leczenia niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego – In Vitro dla mieszkańców gminy Kluczbork w latach 2024–2026 na kwotę 7.000 zł.
W 2024 r. Gmina Kluczbork ogłosiła po raz czwarty program stypendialny dla przyszłych lekarzy, pielęgniarek i ratowników medycznych.
Na rzecz ochrony zdrowia w 2024 r. podjęte zostały również inne działania obejmujące współpracę z organizacjami pozarządowymi. Dzięki temu kontynuowano realizację zadań z zakresu ochrony i promocji zdrowia, w tym działalności leczniczej w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej.
Dokładniejszy opis zadań zrealizowanych w ramach pożytku publicznego znajduje się w części raportu dotyczącej Współpracy z NGO.